Nội soi chụp mật-tụy ngược dòng (ERCP)

Vì sao bạn nên nội soi mật tụy ngược dòng?

Bác sĩ có thể đề nghị thực hiện ERCP để đánh giá và điều trị các triệu chứng và bệnh lý của bệnh nhân. Các triệu chứng có thể bao gồm vàng da (da và mắt có màu vàng) và đau bụng trên. Phương pháp này cũng có thể được sử dụng nếu bác sĩ nghi ngờ có sỏi trong ống mật, u trong ống mật, gan hoặc tụy, và nếu ống mật hoặc ống tụy bị tắc nghẽn. ERCP còn được sử dụng trước và sau phẫu thuật túi mật để lập phác đồ và định hướng cho thủ thuật ngoại khoa này.

Nội soi mật tụy ngược dòng gồm các bước nào?

Chuẩn bị cho nội soi mật tụy ngược dòng

Trước khi tiến hành ERCP, bệnh nhân cần thông báo chi tiết về tình hình sức khỏe hiện tại cũng như các loại thuốc đang sử dụng cho bác sĩ. Các tình trạng cần lưu ý đặc biệt bao gồm: mang thai, bệnh phổi, bệnh tim, tiền sử rối loạn đông máu, dị ứng thuốc (đặc biệt là thuốc gây mê, thuốc cản quang hoặc i-ốt).

Nếu bạn đang dùng insulin để điều trị đái tháo đường hoặc đang dùng thuốc làm loãng máu, bác sĩ có thể yêu cầu bạn điều chỉnh liều dùng hoặc tạm ngừng thuốc trước khi thực hiện ERCP. Trong trường hợp bạn mắc bệnh van tim, bác sĩ có thể cho bạn dùng thuốc kháng sinh trước khi nội soi. Tuyệt đối không tự ý ngừng thuốc khi chưa tham khảo ý kiến bác sĩ.

Bạn không được ăn hoặc uống bất kỳ thứ gì trong vòng 8 tiếng trước khi thực hiện ERCP. Bác sĩ cũng có thể hướng dẫn bạn thực hiện chế độ ăn đặc biệt trong vòng 1 – 2 ngày trước khi nội soi mật tụy ngược dòng.

Trong quá trình nội soi mật tụy ngược dòng

Bạn cần cởi bỏ trang phục cá nhân, tháo trang sức và các vật dụng khác có thể gây ảnh hưởng trong quá trình nội soi, đồng thời thay sang áo choàng dành cho bệnh nhân của bệnh viện. Bạn sẽ được đặt nằm nghiêng về bên trái trên bàn chụp X-quang.

Bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa sẽ nhẹ nhàng đưa ống nội soi qua miệng vào thực quản của bạn. Đây là một ống dài và mềm, đầu ống có gắn đèn và camera. Bác sĩ sẽ đặt một miếng bảo vệ miệng vào trong miệng bạn để ngăn bạn cắn ống nội soi, cũng như bảo vệ răng cho bạn.

Bác sĩ điều khiển ống nội soi đi từ thực quản vào dạ dày, đến vị trí ống mật đổ vào tá tràng. Một ống thông nhỏ được luồn qua lòng ống nội soi vào ống mật. Qua ống thông nhỏ này, chất cản quang được tiêm vào ống mật để ghi lại hình ảnh ống mật bằng kỹ thuật chụp X-quang. Bạn có thể được yêu cầu thay đổi vị trí trong quá trình chụp nhằm thu được hình ảnh rõ ràng. Các bước khảo sát ống tụy cũng được thực hiện tương tự.

ERCP cho phép bác sĩ kiểm tra và phát hiện bất thường (nếu có) trong túi mật, ống mật và ống tụy. Bác sĩ cũng có thể tiến hành lấy mẫu mô hoặc mẫu dịch để xét nghiệm thêm nếu cần. Một số phương pháp điều trị khác cũng có thể được thực hiện, tùy vào tình trạng thực tế của từng bệnh nhân, bao gồm: phẫu thuật cắt cơ thắt trong, đặt stent đường mật-tụy, loại bỏ sỏi mật.

ERCP diễn ra trong khoảng 20 – 40 phút, sau đó bệnh nhân sẽ được đưa về khu vực hồi sức để nghỉ ngơi và theo dõi.

Sau khi nội soi mật tụy ngược dòng

Sau khi nội soi mật tụy ngược dòng, bệnh nhân cần lưu lại phòng hồi sức trong 1 – 2 tiếng để được theo dõi. Bệnh nhân có thể trở về phòng bệnh hoặc xuất viện sau khi các chỉ số huyết áp, mạch và nhịp thở ổn định, và đã được cảnh báo, hướng dẫn về các nguy cơ/biến chứng có thể gặp phải.

Không được ăn, uống cho đến khi họng lấy lại phản xạ. Bạn có thể bị đau họng và có cảm giác đau khi nuốt trong vài ngày. Bác sĩ cũng có thể kê thuốc đặt trực tràng cho bạn để giảm nguy cơ viêm tụy.

Trong trường hợp cần dùng thuốc an thần trước ERCP, bạn có thể cảm thấy uể oải và buồn ngủ sau khi thủ thuật kết thúc. Vì vậy, bạn cần nhờ người khác đưa về, đồng thời không được lái xe hoặc vận hành máy móc trong ít nhất 8 tiếng sau khi thực hiện ERCP. Trong một số trường hợp, bạn có thể sẽ phải lưu viện qua đêm, vì vậy hãy mang theo những vật dụng cá nhân cần thiết.

Cần báo ngay cho bác sĩ nếu xuất hiện các triệu chứng sau: đau bụng dữ dội, ho kéo dài, sốt, rét run, đau ngực, nôn hoặc buồn nôn, chảy máu hoặc nôn ra máu, có máu trong phân.