Rối loạn giấc ngủ

Có nhiều nguyên nhân gây rối loạn giấc ngủ. Các nguyên nhân này có thể được chia thành những nhóm yếu tố sau:

• Bệnh nhân mắc các bệnh lý nền như dị ứng, bệnh hô hấp (như hen suyễn), tiểu nhiều và đau mạn tính, dẫn đến khó chìm vào giấc ngủ, thường xuyên tỉnh dậy giữa đêm.
• Bệnh nhân bị căng thẳng, trầm cảm hoặc rối loạn lo âu, dẫn đến khó ngủ hoặc gặp ác mộng, bị mộng du, nói mơ làm giấc ngủ bị gián đoạn.
• Yếu tố môi trường: âm thanh ồn ào, sử dụng bia, rượu.
• Làm ca đêm, gây rối loạn đồng hồ sinh học.
• Yếu tố di truyền (chứng ngủ rũ).
• Dùng thuốc: một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ.
• Lão hóa: khoảng một nửa số người trưởng thành trên 65 tuổi mắc một trong các rối loạn giấc ngủ.

Cách phòng ngừa rối loạn giấc ngủ

Để có giấc ngủ ngon và giảm nguy cơ mắc rối loạn giấc ngủ, có thể hạn chế hoặc không sử dụng các loại thực phẩm hoặc đồ uống sau:

• Đồ uống chứa caffein như soda và cà phê vào chiều muộn hoặc buổi tối.
• Thuốc giảm cân.
• Thuốc chống sung huyết.
• Thuốc chống trầm cảm.
• Thuốc lá.
• Đồ uống có cồn.

Tùy thuộc vào loại rối loạn giấc ngủ, độ nặng và nguyên nhân gây bệnh mà bệnh nhân sẽ có những triệu chứng khác nhau. Nhưng nhìn chung, các triệu chứng thường gặp khi bị rối loạn giấc ngủ bao gồm:

• Khó ngủ hoặc thường xuyên thức giấc
• Mệt mỏi và cần tranh thủ chợp mắt vào ban ngày
• Nhịp thở bất thường
• Cảm giác muốn đứng dậy đi lại khi đang cố gắng chìm vào giấc ngủ
• Chuyển động hoặc có hành vi bất thường khác khi đang ngủ
• Thay đổi không mong muốn trong chu kỳ thức – ngủ
• Cáu kỉnh hoặc lo âu, khó kiểm soát cảm xúc
• Làm việc hoặc học tập không hiệu quả
• Thiếu tập trung, phản ứng chậm, suy giảm trí nhớ
• Trầm cảm
• Tăng cân

Nếu nghi ngờ mình đang bị rối loạn giấc ngủ, hãy thảo luận các triệu chứng với bác sĩ, đồng thời cung cấp thông tin về tiền sử bệnh của mình. Bác sĩ có thể sẽ yêu cầu quí vị khám sức khỏe và thực hiện một số xét nghiệm sau.

Đo đa ký giấc ngủ

Kỹ thuật đo đa ký giấc ngủ được thực hiện tại cơ sở y tế chuyên khoa. Mục tiêu của kỹ thuật này là đánh giá nồng độ oxy trong máu, vận động cơ thể, sóng não và nhiều thông số khác để khảo sát giấc ngủ và tìm hiểu nguyên nhân gây mất ngủ.

Điện não đồ

Điện não đồ là kỹ thuật đánh giá hoạt động điện của não bộ nhằm phát hiện sóng điện não bất thường liên quan đến một số bệnh lý thần kinh. Xét nghiệm này là một phần của kỹ thuật đo đa ký giấc ngủ.

Kiểm tra giấc ngủ ngắn ban ngày

Kiểm tra giấc ngủ ngắn ban ngày được dùng kết hợp với kỹ thuật đo đa ký giấc ngủ vào buổi đêm để chẩn đoán chứng ngủ rũ.

Những xét nghiệm trên đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng lộ trình điều trị thích hợp cho bệnh nhân. Ngoài ra, người bệnh cũng cần đặc biệt chú ý đến thói quen ngủ của mình để cung cấp thông tin đầy đủ và chính xác cho bác sĩ.

Phương pháp điều trị rối loạn giấc ngủ phụ thuộc vào tình trạng của bệnh nhân và nguyên nhân gây bệnh. Nhưng nhìn chung, các bác sĩ thường kết hợp điều trị bằng thuốc và thay đổi lối sống.

Điều trị bằng thuốc

Bác sĩ có thể kê một số loại thuốc sau để giúp chữa mất ngủ:

• Thuốc ngủ
• Thực phẩm bổ sung melatonin
• Thuốc dị ứng hoặc thuốc cảm
• Thuốc điều trị các bệnh lý nền

Ngoài ra, bác sĩ có thể cho quí vị sử dụng thiết bị hỗ trợ hô hấp hoặc chỉ định phẫu thuật để điều trị chứng ngưng thở khi ngủ. Nếu có thói quen nghiến răng khi ngủ, quí vị có thể cần dùng miếng bảo vệ răng.

Trong trường hợp cần thiết, hãy tìm đến bác sĩ tâm lý để được hỗ trợ. Bác sĩ sẽ tư vấn cách nhận biết, đối mặt và vượt qua những suy nghĩ gây căng thẳng làm ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ.

Thay đổi lối sống

Muốn điều trị mất ngủ, điều chỉnh lối sống là không thể thiếu. Quí vị nên:

• Tạo môi trường ngủ tối ưu: đảm bảo phòng ngủ thoải mái, yên tĩnh, tối và ở nhiệt độ phù hợp.
• Thực hiện chế độ ăn lành mạnh: ăn thêm rau và cá, giảm thu nạp đường, hạn chế hút thuốc và uống rượu, bia, chất có caffein, uống ít nước và ăn ít đường bột hơn trước khi đi ngủ.
• Suy nghĩ tích cực: đừng đi ngủ với những suy nghĩ nặng nề như “Liệu hôm nay có ngủ ngon không đây? Nếu không mai biết làm thế nào?”.
• Tạm quên đi mọi việc trước khi đi ngủ: lập danh sách những việc còn dang dở để cho phép bản thân tạm quên đi, giảm gánh nặng và căng thẳng cho não bộ.
• Đi ngủ và thức dậy đúng giờ: cố gắng thực hiện đều đặn hàng ngày, kể cả cuối tuần.
• Tập thể dục thường xuyên: nếu bị mất ngủ, hãy duy trì thói quen luyện tập hàng ngày, nhưng tránh tập luyện trong vòng 4 giờ trước khi đi ngủ.

Giảm chất lượng cuộc sống

Mất ngủ gây mệt mỏi, giảm khả năng nhận thức, khiến hiệu quả học tập và làm việc suy giảm, đồng thời gây ảnh hưởng đến các mối quan hệ. Người bị mất ngủ có trí nhớ kém, khả năng ra quyết định kém, dễ cáu giận và phản ứng chậm. Lái xe trong tình trạng thiếu ngủ có thể dẫn đến tai nạn, gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng.

Béo phì

Thiếu ngủ gây mất cân bằng nội tiết tố trong cơ thể. Khi thiếu ngủ, cơ thể tiết ra nhiều leptin và ghrelin hơn, làm tăng cảm giác đói, khiến bạn ăn nhiều hơn và dẫn tới tăng cân. Thiếu ngủ cũng ảnh hưởng đến hoạt động chuyển hóa thức ăn.

Đái tháo đường

Rối loạn giấc ngủ làm tăng nguy cơ mắc đái tháo đường. Mất ngủ mạn tính có thể dẫn đến tình trạng kháng insulin, khiến đường máu tăng cao gây ra bệnh đái tháo đường.

Bệnh tim

Ngủ là khoảng thời gian quan trọng để cơ thể nghỉ ngơi và phục hồi. Khi ta ngủ, tim đập chậm lại, huyết áp hạ và nhịp thở ổn định, làm giảm áp lực lên tim. Khi mất ngủ, tim liên tục phải chịu áp lực và không có đủ thời gian “thư giãn”, dẫn đến tăng nguy cơ mắc cao huyết áp, đau tim, đột quỵ và nhiều bệnh tim khác.

Tham khảo:
https://www.healthline.com/health/sleep/disorders#What-are-sleep-disorders?
https://my.clevelandclinic.org/health/articles/11429-common-sleep-disorders
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/sleep-disorders/symptoms-causes/syc-20354018
https://www.vinmec.com/vi/tin-tuc/thong-tin-suc-khoe/suc-khoe-tong-quat/do-dien-nao-do-phuong-phap-tam-soat-benh-som-o-nao/
https://www.verywellhealth.com/heart-failure-and-insomnia-1746195