Phẫu thuật vú là bất kỳ thủ thuật phẫu thuật nào được thực hiện trên vú vì bất kỳ lý do gì, dù là nhằm mục đích chẩn đoán hay điều trị các tình trạng ung thư hoặc không ung thư.
Phẫu thuật vú bao gồm nhiều thủ thuật khác nhau, trong đó, những thủ thuật do bác sĩ chuyên khoa ngoại tổng hợp thực hiện bao gồm:
- Phẫu thuật giảm hoặc tăng kích thước vú
- Phẫu thuật cắt bỏ u vú (cắt bỏ u trong mô vú)
- Phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ vú
- Phẫu thuật tái tạo – có thể được thực hiện ngay sau khi phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ vú hoặc vào một ngày sau đó
Phẫu thuật vú cũng bao gồm các thủ thuật như loại bỏ hoặc dẫn lưu áp xe, và sinh thiết vú để chẩn đoán các tình trạng khác nhau.
Một trong những bệnh lý thường sử dụng đến phẫu thuật vú nhất là ung thư. Hình thức phẫu thuật này thường được thực hiện để loại bỏ các khối u cũng như mô vú để ngăn ung thư lan sang những vị trí khác. Trong một số trường hợp, các hạch bạch huyết ở nách cũng có thể được cắt bỏ trong quá trình phẫu thuật vú.
Phẫu thuật điều trị ung thư vú
Phẫu thuật bảo tồn vú
Phẫu thuật bảo tồn vú (BCS) (ví dụ: phẫu thuật cắt bỏ u vú) là hình thức cắt bỏ ung thư và mô xung quanh khối u nhưng không cắt bỏ toàn bộ vú. Dữ liệu thống kê cho thấy phẫu thuật bảo tồn vú và phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ vú mang lại kết quả sống sót tương đương nhau nên ngày càng nhiều phụ nữ mắc ung thư vú giai đoạn đầu có thể lựa chọn thực hiện phẫu thuật bảo tồn vú mà vẫn đảm bảo an toàn. Vấn đề then chốt của phương pháp này là cắt bỏ được toàn bộ u ung thư và không còn bất kỳ tế bào ung thư nào còn sót lại xung quanh u ung thư.
Phương pháp này phù hợp với những bệnh nhân có khối u nhỏ so với kích thước vú tổng thể vì sẽ duy trì được hình dạng và kích thước vú bình thường sau phẫu thuật. Có thể cần tiến hành xạ trị sau khi phẫu thuật bảo tồn vú. Trong loại hình phẫu thuật này, việc xác định chính xác vị trí của khối u giúp giảm thiểu lượng mô vú cần cắt bỏ. Nếu chỉ phát hiện được khối u thông qua chẩn đoán hình ảnh mà không thể sờ thấy, bác sĩ sẽ đưa vào cơ thể bệnh nhân một chất đánh dấu đồng vị phóng xạ hoặc dây mảnh trước khi phẫu thuật để đánh dấu và định vị vùng cần cắt bỏ.
Phẫu thuật tạo hình ung thư vú
Phẫu thuật tạo hình ung thư vú kết hợp giữa kỹ thuật phẫu thuật ung thư (cắt bỏ ung thư) và kỹ thuật phẫu thuật tạo hình nhằm khôi phục tính thẩm mỹ của vú. Việc sử dụng các kỹ thuật này cho phép loại bỏ các khối u lớn hơn, đồng thời, giúp đảm bảo tính cân xứng và thẩm mỹ của vú.
Trong loại hình phẫu thuật này, các vết rạch được tạo ở đúng vị trí và các mô vú còn lại sau khi cắt bỏ khối u được định hình lại nhằm giảm thiểu sẹo và biến dạng. Sự cân xứng của vú và núm vú có thể được khôi phục bằng cách thực hiện đồng thời thủ thuật thu nhỏ kích thước vú hoặc nâng ngực. Với các kỹ thuật đa dạng như trên, bệnh nhân có thể được loại bỏ hết tế bào ung thư mà không cần phải phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ vú.
Việc lựa chọn sử dụng kỹ thuật nào sẽ khác nhau ở mỗi bệnh nhân và được điều chỉnh tùy thuộc vào kích thước và vị trí khối u cũng như kích thước và hình dạng của vú.
Phẫu thuật tái tạo vú một phần
Tái tạo vú một phần là kỹ thuật phù hợp cho những phụ nữ có tỷ lệ kích thước u so với vú lớn hơn, trong đó, thể tích mô vú còn lại sau khi cắt bỏ khối u không đủ và sẽ dẫn đến biến dạng. Trong những trường hợp như vậy, các mô lân cận ở dưới vú hoặc thành ngực có thể được chuyển lên để khôi phục thể tích vú. Những vạt mô này được cấp máu bởi các mạch máu là các nhánh từ các mạch ở thành ngực và được gọi là các vạt mạch xiên.
Một hình thức phẫu thuật tái tạo vú một phần khác là sử dụng vạt mạc nối. Vạt mạc nối là mô mỡ trong ổ bụng bám vào dạ dày và lá lách. Mô này được lấy bằng phương pháp phẫu thuật xâm lấn tối thiểu ở vùng bụng và đưa ra ngoài để lấp đầy phần biến dạng trên vú. Vạt mạc nối thường có thể tích lớn hơn và có thể được sử dụng cho những bệnh nhân có tỷ lệ kích thước u so với vú lớn hơn.
Phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ vú
Phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ vú thường được khuyến nghị cho bệnh nhân khi kích thước u ung thư quá lớn hoặc u ung thư nằm ở nhiều vị trí trong vú. Mặc dù hầu hết các trường hợp không đòi hỏi phải xạ trị sau phẫu thuật, nhưng điều trị này vẫn nên được áp dụng nếu khối u của bệnh nhân lớn hơn 5 cm hoặc nếu hạch bạch huyết bị ảnh hưởng bởi ung thư.
Quy trình phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ vú đơn giản bao gồm cắt bỏ toàn bộ tuyến vú và hầu hết lớp da bao phủ trên vú. Nếu bệnh nhân lựa chọn tái tạo vú ngay sau khi phẫu thuật, lớp da bên ngoài sẽ được bảo tồn nhiều nhất có thể để mang lại vẻ ngoài tự nhiên hơn. Hình thức này được gọi là phẫu thuật cắt bỏ vú tiết kiệm da. Nếu núm vú cũng được bảo tồn thì gọi là phẫu thuật cắt bỏ vú bảo tồn núm vú. Việc bảo tồn da này chỉ khả thi khi khối u nằm không quá gần da và núm vú.
Phẫu thuật tái tạo toàn bộ vú
Kỹ thuật tái tạo vú sau khi phẫu thuật cắt bỏ u vú hoặc cắt bỏ toàn bộ vú được thực hiện nhằm giúp bệnh nhân nâng cao chất lượng cuộc sống, bao gồm cảm nhận về diện mạo cơ thể và các khía cạnh tâm lý xã hội khác trong quá trình hồi phục.
Trong trường hợp bắt buộc phải cắt bỏ toàn bộ vú, bệnh nhân cần được cung cấp các phương án tái tạo toàn bộ vú. Tái tạo toàn bộ vú có thể được thực hiện bằng cách cấy ghép hoặc sử dụng mô của chính bệnh nhân (da, mỡ, cơ) từ những vị trí khác như bụng, đùi hoặc lưng, hoặc kết hợp cả hai kỹ thuật này. Loại hình phẫu thuật tái tạo được lựa chọn tùy thuộc vào mức độ của khối u, thể trạng, cơ thể, cũng như lối sống và mong muốn của bệnh nhân. Bệnh nhân và bác sĩ cần trao đổi chi tiết trước khi quyết định lựa chọn hình thức tái tạo nào.