Đau Dây Thần Kinh Tam Thoa - Triệu chứng & Nguyên nhân

Đau dây thần kinh tam thoa là gì?

Đau dây thần kinh tam thoa (TN) là một tình trạng đau mãn tính ảnh hưởng đến dây thần kinh ở đầu, dây thần kinh này mang cảm giác từ mặt bạn đến não, được gọi là dây thần kinh tam thoa. Nếu bạn bị đau dây thần kinh tam thoa, ngay cả một tác động nhẹ lên mặt như đánh răng, ăn uống hoặc rửa mặt cũng có thể gây ra một cơn đau dữ dội như điện giật.

Tình trạng này được mô tả bởi những cơn đau đột ngột và dữ dội ở một bên mặt, giống như ‘đau điện giật’.

Các loại đau dây thần kinh tam thoa là gì?

Đau dây thần kinh tam thoa có thể được chia thành hai loại chính:

• Đau dây thần kinh tam thoa điển hình (cổ điển). Loại này được đặc trưng bởi các cơn đau mặt đột ngột, dữ dội và ngắn, kéo dài từ vài giây đến một vài phút. Cơn đau thường được ví như ‘điện giật’ hoặc ‘dao đâm’ và có thể bị kích hoạt bởi sự chạm nhẹ hoặc cử động. Nguyên nhân thường là do một mạch máu bên trong não chèn ép dây thần kinh tam thoa.
• Đau dây thần kinh tam thoa thứ phát. Loại này là do một bệnh lý tiềm ẩn có thể xác định được, chẳng hạn như đa xơ cứng, khối u hoặc các nguyên nhân khác. Những tình trạng này tác động trực tiếp đến dây thần kinh tam thoa, gây ra sự nhạy cảm và đau đớn.

Các triệu chứng của đau dây thần kinh tam thoa là gì?

Các triệu chứng của đau dây thần kinh tam thoa bao gồm:

• Đau đột ngột, dữ dội, nhói buốt như điện giật.
• Các cơn đau kéo dài từ vài giây đến hai phút và có thể xảy ra liên tiếp nhanh chóng.
• Đau bị kích hoạt khi chạm vào mặt, nhai, nói, đánh răng hoặc tiếp xúc với gió.
• Đau thường ảnh hưởng đến một bên mặt, thường là má, hàm, răng, nướu, môi hoặc ít gặp hơn là mắt và trán.
• Các cơn đau xảy ra theo từng đợt khi bị kích hoạt. Một số bệnh nhân có thể hết đau trong một thời gian, kéo dài vài ngày, vài tuần, vài tháng hoặc lâu hơn.

Nguyên nhân gây ra đau dây thần kinh tam thoa là gì?

Đau dây thần kinh tam thoa là do dây thần kinh tam thoa bị kích thích. Nguyên nhân sâu xa được xác định bởi loại đau dây thần kinh tam thoa:

• Đau dây thần kinh tam thoa điển hình (cổ điển). Loại này là do một mạch máu chèn ép lên dây thần kinh tam thoa khi nó đi ra khỏi thân não, khiến dây thần kinh hoạt động sai lệch.
• Đau dây thần kinh tam thoa thứ phát. Loại này có thể do nhiều nguyên nhân tiềm ẩn khác nhau như đa xơ cứng (gây tổn thương lớp myelin bảo vệ dây thần kinh). Các khối u cũng có thể góp phần gây ra loại đau dây thần kinh này bằng cách chèn ép dây thần kinh tam thoa. Ngoài ra, chấn thương mặt hoặc các tổn thương do phẫu thuật có thể dẫn đến tình trạng đau đớn này. Các yếu tố góp phần khác bao gồm dị dạng động tĩnh mạch (AVMs) và phình mạch, cả hai đều có thể làm rối loạn chức năng bình thường của dây thần kinh.
• Đau dây thần kinh tam thoa vô căn. Danh mục này được sử dụng khi không xác định được nguyên nhân rõ ràng. Nó được chẩn đoán khi không có bằng chứng về sự chèn ép thần kinh mạch máu hoặc các nguyên nhân thứ phát khác.

Các yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc đau dây thần kinh tam thoa?

Một vài yếu tố có thể làm tăng nguy cơ bị đau dây thần kinh tam thoa:

• Tuổi tác: Bệnh này thường gặp hơn ở những người trên 50 tuổi.
• Giới tính: Phụ nữ có nhiều khả năng bị đau dây thần kinh tam thoa hơn nam giới.
• Di truyền: Có người thân trong gia đình bị đau dây thần kinh tam thoa.

Những biến chứng và bệnh liên quan của đau dây thần kinh tam thoa là gì?

Các biến chứng và bệnh liên quan bao gồm:

• Đau mãn tính và dữ dội có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến các hoạt động hàng ngày và chất lượng cuộc sống.
• Trầm cảm và lo âu do đau mãn tính và căng thẳng khi đối phó với tình trạng bệnh.
• Sụt cân và suy dinh dưỡng do khó ăn vì đau.
• Tác dụng phụ của thuốc như chóng mặt, buồn ngủ và tổn thương gan do sử dụng thuốc giảm đau lâu dài.
• Các bệnh liên quan như đa xơ cứng có thể gây ra hoặc cùng tồn tại với đau dây thần kinh tam thoa.

Làm thế nào để phòng ngừa và kiểm soát đau dây thần kinh tam thoa?

Mặc dù không phải lúc nào cũng có thể ngăn ngừa được đau dây thần kinh tam thoa, nhưng một số biện pháp có thể giúp giảm nguy cơ hoặc kiểm soát tình trạng này:

• Tìm hiểu và tránh những tác nhân cụ thể có thể gây ra các cơn đau.
• Duy trì chế độ ăn uống cân bằng, tập thể dục thường xuyên và áp dụng các kỹ thuật kiểm soát căng thẳng.